සටහන –
කොලින් හරිශ්චන්ද්‍ර
එට්නා ගිනි කන්ද පුපුරයි
එට්නා පුපුරා යන විට සංචාරකයින් ආරක්ෂාව සඳහා දිව යයි.
ඉහළ උෂ්ණත්ව වායු සහිත අළු සහ පාෂාණ “කිලෝමීටර් කිහිපයක් උස” අහසට ගලා යාමෙන් පසු සඳුදා මවුන්ට් එට්නා හි දැවැන්ත පිපිරීමක් හේතුවෙන් සංචාරකයින්ට ගිනි කන්දෙන් පලා යාමට සිදු වූ බව ඉතාලි බලධාරීන් පවසා තිබේ.
සමාජ මාධ්‍යවල පළ කරන ලද දර්ශනවල පිපිරීමෙන් පසු වේගයෙන් පහළට යන දිගු පෝලිම් ආකාරයෙන් දිව යන සංචාරකයින් පෙන්වන අතර එක් සංචාරක සමාගමක හිමිකරු වෙත සිසිලියානු ගිනි කන්ද පුපුරා යන විට එහි පුද්ගලයින් 40 දෙනෙකු සිටි බව පවසා තිබේ.
ගෝ එට්නා සමඟ මාර්ගෝපදේශකයෙකු වන ගුසෙප් පන්ෆලෝ, ඔහුගේ සංචාරක කණ්ඩායම ට දුරින් දැවැන්ත අළු වලාකුළක් සමඟ එකට එකතු වී තිබුන ආකාරය රූගත කළ බවයි.
“අපිව තෘණ කරන්න ළඟයි, මෙතන මේ වලාකුළ බලන්න. අපි පියවර දෙකක් ඈතින් හිටියා, දෙවියන්ට ස්තූතිවන්ත වෙන්න අපිත් එක්ක වගකිවයුතු මඟ පෙන්වන්නෙක් ඉන්නවා,” ඔහු මාධ්‍ය ආයතන සමඟ බෙදාගත් වීඩියෝවේ සඳහන්වේ.
“එය එකවරම පැමිණියේ, දැවැන්ත දුමාරයක්, දැවැන්ත, දැවැන්ත ඝෝෂාවක්.” සමග
ඕනෑම වේලාවක එට්නා හි සංචාරක ක්‍රියාකරුවන් දුසිමක් පමණ සේවය කරන බව සිසිලියානු සිවිල් ආරක්ෂක ඒජන්සිය මාධ්‍ය වෙත පැවසා තිබෙන අතර, ඔවුන් සියල්ලන්ම ගණන් බලා ඇති බව සහතික කිරීම සඳහා ඔවුන් සියලු දෙනා සම්බන්ධ කර ගන්නා බව පවසා තිබේ.
ඉතාලි දූපතේ ගිනි කන්ද වසරකට මිලියන 1.5 ක ජනතාවක් සංචාරය කරන ජනප්‍රිය සංචාරක ගමනාන්තයක් වන අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් එහි මුදුනට යන තෙක්ම පාහේ ගමන් කරති.
මවුන්ට් එට්නා ලෝකයේ වඩාත්ම ක්‍රියාකාරී ගිනි කඳු වලින් එකක් වුවද, 2014 සිට මෙම විශාලත්වයේ පිපිරීමක් සිදුවී නොමැති බව ජාතික භූ භෞතික විද්‍යා හා ගිනි කඳු නිරීක්ෂණාගාරය පවසයි.
මෙම පිපිරීම් බොහෝ විට ආරම්භ වන විගස නතර වන බව නිරීක්ෂණාගාරය තවදුරටත් පැවසීය, නමුත් පිපිරීම් තවමත් තීව්‍ර තාවයෙන් වැඩි වෙමින් පවතින අතර ගිනි කන්ද ඉතා කුඩා ප්‍රමාණයක් ලාවා සහ ගින්නක් පිට කරයි.
සංචාරකයින් එහි නවතම පිපිරීමෙන් පලා යන විට Mt.Etna වෙතින් දුම් බිංදු නැඟේ.
එක රැයකින් ආරම්භ වූ මෙම පිපිරීම, පිළිවෙලින් කිලෝමීටර් 50ක් සහ කිලෝමීටර් 40ක් (සැතපුම් 31ක් සහ සැතපුම් 25ක්) දුරින් පිහිටි Taormina සහ Catania දක්වා ඈතට ඇසෙන පිපිරීම් ඇති කළ බව සමාජ මාධ්‍යවල දර්ශන පළ කළ සාක්ෂිකරුවන් කිහිප දෙනෙකු පවසා තිබේ.
පසුගිය මාස කිහිපය තුළ මෑත පිපිරීම් වලදී දර්ශනීය ලාවා ගලායාමක් ඇති කළ ගිනි කන්දේ ගිනිකොන දිග ආවාටයේ උතුරු පැත්තේ “අර්ධ කඩා වැටීමක්” මූලික නිරීක්ෂණවලින් පෙන්නුම් කරන බව නිරීක්ෂණාගාරය පවසා තිබේ.
සුළඟ වෙනස් වුවහොත් ආවරණය වන ලෙස ජනතාවට අනතුරු ඇඟවීමට බලධාරීන් සූදානම් වුවද, ගිනි කන්ද පාමුල පිහිටි නගරය වන Catania මත අළු කිසිවක් වැටෙන්නේ නැතැයි නගරයේ නගරාධිපති එන්රිකෝ ටැරන්ටිනෝ මාධ්‍ය වෙත පවසා තිබේ.
දැනට සුළඟ එම දිශාවට අළු හමා නොයන බැවින්, කැටානියා සහ පැලර්මෝ හි ආසන්න ගුවන් තොටුපළවල් ද විවෘතව පවතී. සිසිලියානු සිවිල් ආරක්ෂක ඒජන්සිය සියලුම ගුවන් ගමන් සඳහා එම ප්‍රදේශයෙන් වැළකී සිටින ලෙස උපදෙස් දී ඇති අතර, කැටානියාවේ සිට පැමිණෙන සමහර ගුවන් ගමන් පැලර්මෝ වෙත යොමු කර ඇති බව ගුවන් ගමන් රේඩාර් දත්ත වලට අනුව සඳහන් වනවා.
පිපිරීමට ආසන්න වීමට උත්සාහ කරන මොහොතේ පුද්ගලයින් එම දිසාවට ගමන් කිරීම වැළැක්වීම සහ හදිසි වාහනවලට ගමන් කිරීම බාධා කිරීම වැළැක්වීම සඳහා බලධාරීන් ගිනි කන්දට යන බොහෝ මාර්ග වසා දමා ඇති බව ටැරන්ටිනෝ තවදුරටත් පවසා තිබෙනවා.
දේශීය වේලාවෙන් පස්වරු 1 ට පමණ (ET වේලාවෙන් පෙ.ව. 7) ගිනි කන්ද උණුසුම් ලාවා පිට කිරීමට පටන් ගත් අතර එය පෙර පිපිරීම් වලට වඩා අනුකූල බව නිරීක්ෂණාගාරයේ ප්‍රකාශකයෙක් පැවසූ බව වාර්තාවේ.
නිරීක්ෂණාගාරය ගිනිකඳු ක්‍රියාකාරිත්වය පයිරොක්ලාස්ටික් පිපිරීමක් ලෙස අර්ථ දැක්වූ අතර, එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස “ගිනිකඳු කම්පනයේ සැලකිය යුතු වැඩි වීමක් සහ ඉහළ උෂ්ණත්ව වායූන්, ලාවා, ගිනිකඳු අළු සහ විවිධ ප්‍රමාණයේ පාෂාණ කොටස්වල මාරාන්තික මිශ්‍රණයක් අඩංගු පිපිරුම් තීරුවක් සෑදී ඇති අතර එය ගිනි කන්දේ බෑවුම් දිගේ වේගයෙන් පහළට බැස යයි.”
ගිනිකඳු ක්‍රියාකාරීත්වය තවමත් පවතින නමුත්, ආසන්න ප්‍රදේශවලට විශේෂ තර්ජනයක් නොමැති බව බලධාරීන් ප්‍රකාශ කරයි.
